Goed leiderschap: verminder psychosociale risico’s en voorkom toxisch gedrag
Leiders spelen een cruciale rol in het creëren en behouden van een psychologisch veilige werkomgeving. Maar soms kunnen ze zelf psychosociale problemen en een verziekte werksfeer veroorzaken. Dit heet toxisch leiderschap.
Hoe herken je een toxische leidinggevende?
Toxisch leiderschap kan een team en de organisatie ernstig schaden. Medewerkers ervaren constante angst, onzekerheid en stress, waardoor burn-out en uitval nooit veraf zijn. Je kan het dus best zo snel mogelijk herkennen.
Enkele veelvoorkomende kenmerken van toxische leiders:
- Autoritair en controlerend: ze geven hun teamleden weinig of geen autonomie, en controleren elk aspect van het werk en de werkomgeving.
- Gebrek aan empathie: ze hebben weinig interesse in hun teamleden en tonen geen begrip voor persoonlijke omstandigheden. Alleen presteren en doelstellingen halen zijn belangrijk.
- Manipulatief gedrag: ze gebruiken leugens, manipulatie of emotionele chantage om hun eigen doelen te bereiken, ten koste van anderen.
- Intimiderend: ze creëren een angstcultuur waarin medewerkers continu bang zijn voor sancties, ontslag, agressie of openbare vernedering.
De kenmerken van een goede leider
Wat zijn de kenmerken van een goede leider? Precies, het tegenovergestelde van een toxische leider: een goede leidinggevende is coachend, geeft teamleden voldoende autonomie, is empathisch, eerlijk en authentiek, en behandelt iedereen met respect.
Meer weten over respectvol leiddinggeven? Je leest er alles over op onze kenniswebsite ‘Beter Samenwerken’.
Met de juiste middelen wordt een leidinggevende een goede leider
Vaak groeien leidinggevenden door vanuit een uitvoerende functie. Het leiden van een team is dan nieuw. De juiste middelen en ondersteuning helpen hen op weg:
- Leidinggevenden moeten weten hoe ze een goede leider zijn. Zo kunnen ze hun rol effectief opnemen en verkeerde leiderschapsstijlen vermijden.
- Nieuwe verantwoordelijkheden brengen spanningen en werkdruk met zich mee. Door te leren omgaan met stress garanderen leidinggevenden een positieve werkomgeving.
- Een goede leider moet meer dan ooit sterke people skills hebben. Via opleiding kunnen belangrijke persoonlijke vaardigheden – zoals luisteren, communiceren, omgaan met conflicten, empathisch reageren en authentiek handelen – worden verworven of aangescherpt.
